Dated Clouds
Annie Dillard se “Dated Clouds” bly telkens by my opkom. Sy skryf in haar boek “For the Time Being” van John Constable se twee skilderye van Brighton Beach, een van 1824 toe sy vrou siek geword het, en die ander een van 1828 toe sy vrou dood is. Dan maak sy die opmerking dat John se twee skilderye nog met ons is, maar dat nie een van John of sy vrou nog met ons is nie.
Foto links is Brighton Beach 1924 en regs is 1928
Alles is verganklik, maar sommige goed is meer verganklik as ander?
Ons ry vroeg oggend af Laeveld toe op Woensdag 6 Maart 2019. Malelane is die eindbestemming. Net anderkant die eerste tolhek anderkant Witbank/Emma-hy-wil-nie-lê-nie of wat ook al, staan die verkeer dood stil. Dit is 07:19 en almal is ongeduldig. Voor in die pad is rooi ligte van ambulanse en `n brandweer of twee.
Toe ons uiteindelik verby die ongelukstoneel beweeg sien ons twee verfrommelde bakkies in die pad, en langs die pad, onder teen die wal van `n spruit `n groot verpletterde vragmotor en sleepwa en houtpale wat die wêreld vol lê, en `n baie plat, baie dooie jakkals lê langs die pad.
Volgens wat mens van die toneel kan aflei het die ongeluk soos volg verloop: Die (60 ton?) vragmotor kom met sy vrag houtpale teen `n redelik hoë spoed teen die afdraande af gery in die heel linkerkantse baan van die snelweg in `n oostelike rigting (m.a.w. in Pretoria se rigting). Skielik hardloop daar `n jakkals van links na regs oor die pad, die bestuurder skrik en swaai die vragmotor na regs om die jakkals nie te tref nie. Die jakkals skrik sy gat af en hou vir dood en lewe aan om die pad oor te steek. Die bestuurder verloor beheer oor die vragmotor, tref die jakkals en ry hom so plat soos `n Nando hoender.
Toe ploeg die vragmotor deur die grasbaan en kabel versperring tussen die twee rybane en tref die twee bakkies wat niks vermoedend in `n westelike rigting op pad was.
Ons weet nie of daar nog karre of bakkies saam met die vragmotor die dieptes in is nie. Ons weet ook nie hoeveel ander slagoffers daar was behalwe die jakkals nie. Dat mense baie seer gekry het is duidelik aan die aantal ambulanse wat aankom en weer wegry van die toneel af. Hoeveel dood is weet ons nie.
Nou wonder mens hoe toevallig so `n ongeluk nou was?
Ek onthou van `n soortgelyke voorval lank gelede naby Bethlehem in die Vrystaat (nie Dillard se Bethlehem in Israel nie). Daar was dit mense wat op pad see toe was vir vakansie. Net buite die dorp kry hulle vriende op pad en hulle hou stil om gou onder `n boom te sit en koffie drink, te bid vir `n voorspoedige reis en te groet voor hulle verder ry.
Terwyl hulle so sit en gesels kom `n vragmotor om die skerp draai ook so teen `n afdraande af. Die bestuurder verloor beheer oor die vragmotor en ry die wat daar onder die boom gesit en koffie drink het mors dood. Net een oorleef om die verhaal te vertel.
Dan onthou ek ook van ons bure, Rita en Raymond Cave. Iewers op pad in digte mis raak hulle motor onklaar. Hulle stuur die kinderoppasser en hulle drie klein kindertjies `n ent weg van die pad af die veld in om hulle veilig te hou terwyl hulle by die kar staan en wag op hulp. `n Groot vragmotor kom verby, raak die pad byster in die mis, jaag die veld in en ry al die kinders en die kinderoppasser dood.
Nou vra ek jou, hoeveel beplanning het so `n pynlik presies uitgewerkte ongeluk vooraf gegaan?
Tyd: moontlik presies 0700 uur die oggend van 6 Maart 2019. Plek: 5 kilometer anderkant die Tol Plaza. Oorsaak: Jakkals steek die pad oor. Betrokkenes: (Onskuldige) Vragmotor en bestuurder en twee bakkies en hulle insittendes (wat ons van weet).
Langtermyn beplanning.
Omtrent 13.8 biljoen jaar gelde gebeur die “Big Bang” en die kosmos begin te vorm.
Omtrent 1.6 biljoen jaar gelede slaan `n weerligstraal `n poel water of soutsuur raak en die eerste vorm van lewe (Mitokondria) ontstaan.
Min of meer 1.2 biljoen jaar gelede word die eerste organismes deur seks verwek (Bangiomorpha pubescens).
Omtrent 250,000 jaar gelede (na baie draaie as onder meer Homo erectus ens.) maak ons voorvaders, die Neandertal sy verskyning en toe volg ons as Homo sapiens in hulle spore.
Fast foreward na Woensdag 6 Maart 2019 … 13.8 biljoen jaar na die BB. Na baie seks en voortplanting en die oordra van bepaalde gene en DNA is `n paar individue, nasate van Miss Plet en Kro Magnon Man (en Adam en Eva ook nog iewers in die prentjie) op die N4 in teenoorgestelde rigtings op pad. Kilometer vir kilometer, en sekonde vir sekonde snel hulle na mekaar toe, en iewers langs die pad draf `n jakkals op pad na sy gat (en moontlik `n werpsel kleintjies) toe.
Word daar iewers dramatiese musiek gespeel terwyl die drama hom afspeel? Is daar werklik, volgens die ou paradigma “Iemand” wat gespanne sit en toekyk hoe die voertuie op hulle noodlotspad na mekaar toe snel? “Iemand” Alomteenwoordig, Alwetend, Almagtig daar “Bo” iewers wat saam met ons die donderende knal van vernietiging hoor?
“Nevertheless the dauntless spirit of science burns bright and clear in everyone who sees that to disappear as a particular thing is to reappear instantly as the No-thing that is the imperishable Home of all that perishes, and that to die now is to die never” Douglas E. Harding, Look for Yourself.
Die Jakkals hardloop, die vragmotor swaai … dit was fyn beplan oor biljoene jare.
Ons ry verder. Dit is `n oortrokke maar warm dag. Donderwolke begin opsteek in die ooste en mis hang oor die bergtoppe. Ons weet nie of ons dopgehou word nie, ons weet nie wat vir ons beplan word nie. Ons spoed voort, vertoef `n wyle op `n plaas anderkant Malelane en ry dan weer terug na Johannesburg en kom om 16:04 veilig by die huis.
Ons het nie `n skildery van die wolke soos hulle op 6 Maart 2019 oor die Laeveld gelyk het nie, maar ons het foto’s van die hulle. Die foto’s sal vir `n lang tyd in ons rekenaars gestoor word. Die jakkals en moontlik een of meer van die slagoffers van die ongeluk is nie meer met ons nie.
Dated clouds: 6 Maart 2019, nege minute oor twaalf op `n Woendag middag net anderkant Nelspruit
“It took me no time at all to notice that this nothing, this hole where a head should have been was no ordinary vacancy, no mere nothing. On the contrary, it was very much occupied. It was a vast emptiness vastly filled, a nothing that found room for everything – room for grass, trees, shadowy distant hills, and far above them snowpeaks like a row of angular clouds riding the blue sky. I had lost a head and gained a world.” Douglas Harding, On Having No Head: Seeing One’s Original Nature.